Haar verhaal rolde eruit. Het wilde gedeeld worden. Herinneringen kwamen bovendrijven. Tranen rolden over haar wangen. Maar onder die tranen zag ik het gebeuren. De gloed. Een glimlach brak door. Onder die tranen begon haar gezicht te stralen. Haar woorden bleven rollen, net als haar tranen. De tranen symboliseerden haar pijn, het missen. Maar wauw. Haar gezicht daaronder. Het was pure trots. Echte liefde. 

De gordijnen waren gesloten. Zo wist de buitenwereld: daar rouwt het. Binnen was het donker. Het voelde somber, zo zonder spoortje daglicht. Gelukkig deden de lampen hun werk. De hele familie had zich verzameld. In stemmig zwart uiteraard. Verwonderd keek het meisje om zich heen. De gezichten van de grote mensen stonden serieus. Alsof er niet meer gelachen mocht worden. Dit was een hele ernstige aangelegenheid. Opa was dood. En dat moest gepast gedragen worden.

Tijd. Heb jij er wel eens bij stilgestaan wat een bijzonder begrip dat is, tijd? Vandaag wil ik het even met je hebben over dat bijzondere verschijnsel. Want objectief gezien kunnen we vaststellen dat een dag 24 uur heeft. Zeven dagen vormen samen een week en 52 weken een jaar. Objectief gezien duurt zo'n jaar dus wel een tijdje. Ik bedoel, 365 dagen is best veel, toch?

De tranen rollen over haar wangen. Ze kijkt me aan. 'Maar Arianne, het is toch niet normaal dat ik na drie jaar nog zoveel moeite heb met het overlijden van mijn vader? Ik bedoel, ik ben een volwassen vrouw, ik ben zelf moeder. Dit zou nu toch anders moeten zijn?' 

Ken je dat gevoel? Dat je het liefst de deken over je hoofd trekt en nooit meer opstaat? Niet omdat je niet wilt, maar omdat het opstaan je meer energie kost dan het blijven liggen. Ik herinner me nog die eerste weken na het overlijden van ons dochtertje Aimée. Ik moest mezelf uit bed duwen, me naar de badkamer slepen, waar ik met veel moeite een tandenborstel door mijn mond haalde en een oude trui aantrok. Vervolgens smeerde ik op de automatische piloot een broodje, deden we er tijden over om te bedenken wat we die avond moesten eten en wat we dan aan boodschappen nodig hadden.

Als rouw je leven binnenwandelt, krijg je onherroepelijk te maken met je omgeving. De mens leeft doorgaans niet in totale afzondering, maar in een omgeving met mensen om zich heen. Rouwen doe je dus niet alleen. Je hebt te maken met een omgeving die ook iets van je rouw vindt. Die een mening heeft. Die mening soms niet onder stoelen of banken steekt. En jij zult daar dus een weg in moeten vinden. Maar hoe doe je dat? Hoe ga jij als rouwende om met je omgeving?

Nog ver voor ik zwanger was, wisten we hoe we haar zouden noemen, onze eerste dochter. We waren er al uit op de derde date. Het begon met een geintje. In een ietwat jolige en vooral verliefde bui bedachten we namen, voor het geval we ooit samen kinderen mochten krijgen. Een aantal jaren later waren we nog steeds samen én ontmoetten we ons eerste kindje. Het was een zoon. De jongensnamen die we tijdens die derde date opperden, haalden het allemaal niet.

Ik herinner me nog goed die eerste weken na het overlijden van Aimée. Ik was kapot. K-A-P-O-T. Met hoofdletters inderdaad. Op het moment dat ik het mandje met mijn kind in het graf zette en er zelf weer uitklom, voelde ik hoe alle energie uit mijn lijf verdwenen was. Een extreme vermoeidheid viel over me heen. Al die maanden hadden we onder hoogspanning geleefd en nu was onze taak volbracht. Ons meisje lag daar en wij konden niets meer doen, behalve de stilte en de leegte accepteren en gaan voelen. Dat uitte zich in een lijf dat overal pijn deed, een hevige vermoeidheid en het verlangen naar een hele lange winterslaap. De vermoeidheid bleef nog lang. Waarom kost rouwen zoveel energie?

Het kan pittig zijn om 'toe te moeten kijken' terwijl iemand in je omgeving rouwt. Het liefst zou je iets willen doen. Concreet. Om de pijn en het verdriet een heel klein beetje minder te maken. Wat kun je nu betekenen voor iemand die rouwt? Hoe kun je iemand steunen die rouwt? In deze blog een aantal tips hoe je er kunt zijn voor iemand in wiens leven een gat geslagen is.

Rouw is rauw. Het schudt jou, je leven én je emoties volledig door elkaar. Het lijkt wel alsof alles aan de oppervlakte komt te liggen. Je kunt kennismaken met emoties die je tot voor kort niet kende of nog niet eerder zo intens ervoer. Rouw en emoties: die twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat geldt voor een scala aan emoties en gevoelens. Het kan helpend zijn om al die emoties die je ervaart, die hele brij, te ontwarren. Want het is niet alleen verdriet wat je voelt. Er is vaak zoveel meer.

In januari 2018 overleed ons dochtertje Aimée in onze armen. Haar hartje was onvoldoende in staat om haar groot te laten groeien. Gek genoeg was dit het mooiste en beste afscheid dat we ons konden wensen. We waren ons heel bewust van de 'zegen' van afscheid nemen. 'Als ze dan moet gaan, dan het liefst op deze manier', hebben we vaak tegen elkaar gezegd. Het maakte de pijn niet minder groot. Wel hadden wij het geluk dat er weinig losse eindjes waren, weinig onbeantwoorde vragen. Haar loslaten zette alles in mijn -ons- leven op zijn kop. Door afscheid te nemen van haar, werd mij in één klap duidelijk dat ik het anders mocht doen: leven. Bij de start van mijn opleiding tot rouwbegeleider deelde ik met de groep daarom de lessen die ik hieruit leerde. En vandaag deel ik ze ook met jou.

Ik herinner het me nog zo goed. Niet de details. Niet haar geur. Niet de exacte volgorde. Maar ik herinner het voelen. De pijn. En tegelijk het vertrouwen. Het zeker weten, diep van binnen. Het zeker weten dat ik op een dag weer zou leven.  Echt leven. Voluit leven. Meer dan ik ooit tevoren had gedaan. Leven zoals het leven bedoeld was. Met al haar pijn en al haar hoogtepunten.