Je schuldig voelen na verlies

Als een dierbare is overleden, kun je in je rouwproces te maken krijgen met schuldgevoelens. Schuldgevoelens over wat je gedaan hebt of juist niet gedaan hebt. Schuldgevoelens over keuzes die je gemaakt hebt, of juist niet gemaakt hebt. Dingen die je met de kennis van nu anders had willen doen. Mensen om je heen roepen dat het niet nodig is om je schuldig te voelen. Je hebt toch je best gedaan? Maar daarmee verdwijnt dat gevoel niet. Hoe ga je om met dat schuldgevoel na verlies?

Had ik…? 
Had ik die dag eerder moeten bellen?
Niet de huisarts, maar het ziekenhuis?
Had ik anders moeten beslissen?

Waarom zag ik het niet, dat ze al aan het overlijden was?
Had ik in moeten grijpen?
Toch de keuze moeten maken om alsnog samen naar het ziekenhuis te gaan?

Hadden we toch die operatie door moeten zetten?
Zou ze dan langer hebben geleefd?
Misschien nog bij ons zijn geweest?
Had ik…?
Was het dan anders…?

Schuldgevoel als je rouwt

Ken jij ze na verlies, de had-ik-maars? Dat je eerder had moeten ingrijpen. Iemand niet de deur uit had moeten laten gaan. Niet die ene opmerking had moeten maken. Niet dat ene voedingsmiddel had moeten nemen. Een andere beslissing had moeten maken. Beter had moeten luisteren of kijken. Eerder aan de bel had moeten trekken. 

Je rouwt en je voelt je schuldig. Over alles wat misschien anders was verlopen als jij... ergens controle had gehad. Een andere keuze had gemaakt. De had-ik-maars leiden vaak tot een schuldgevoel. Een schuldgevoel dat niet eens zozeer met daadwerkelijke schuld te maken heeft. En toch… stel je jezelf de vragen. Knaagt dat gevoel. Terwijl de hele wereld roept dat jíj geen schuld hebt. Maar hoe harder ze roepen, met bewijzen komen, hoe meer je je opsluit in jezelf, mét dat gevoel. Dat neemt met al die argumenten niet als vanzelf af. De hele wereld roept. En jij voelt.

Het verschil tussen schuldig zijn en schuldig voelen

Schuldgevoel ervaren na verlies, je bent niet de enige. Sterker nog, het komt vaak voor na verlies dat je gaat zoeken naar waar je de uitkomst had kunnen beïnvloeden. Iedereen in je omgeving roept dat je geen schuld hebt en dús dit ook niet hoeft te voelen. Maar het gaat hier niet over waarheidsweging. Het gaat over schuldGEVOEL. En daar zit jij maar mooi mee.

Jij vóelt schuld. Laten we dat eens als uitgangspunt nemen en van daaruit onderzoeken. Wat maakt dat jij je schuldig voelt? Regelmatig zit daar machteloosheid onder. Een vals gevoel van controle. Rauwe rouw. Pijn die weggeduwd wordt.

Je had meer willen doen, maar kon het niet.
Je had meer willen weten, maar je wist het niet.
Je had het willen voorkomen, maar je kon het niet.
Of het nu wel of niet je schuld was, zit je wel met een schuldGEVOEL.

Van schuldgevoel naar liefde

Het toelaten van dat gevoel ónder het schuldgevoel, die rauwe rouw, brengt pijn met zich mee. Machteloosheid. Erkennen dat je niet kon. Niet hebt gedaan. Angst. Willen dat je controle had. En daar raken we iets. 

 Als je die pijn toelaat, komt er ook iets anders mee. Je schuldgevoel staat vaak bol van liefde, verlangen. De liefde voor de ander, die zo groot is dat je de ander met terugwerkende kracht zou willen terughalen. Het ontstaat uit het verlangen naar de ander, omdat je alles in het werk wilt stellen om de situatie ongedaan te maken. 

 Schuld voelen geeft ergens nog grip, want áls jij anders… dan was het misschien nog... Als je al die lagen schuldgevoel durft aan te gaan, dan geloof ik dat het schuldgevoel afzwakt. Niet wegmoffelen. Aankijken. Het langzaam op laten gaan in liefde, voor de ander, voor jezelf.